ul. Tadeusza Kościuszki 7, 08-110 Siedlce, tel. 25 64 32 25 74, fax 25 64 32 23 88

e-mail: archiw@siedlce.ap.gov.pl

Archiwum Państwowe w Siedlcach rozpoczęło działalność w 1950 roku. Głównym zadaniem placówki jest gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie materiałów archiwalnych oraz nadzór na narastającym zasobem na terenie powiatów: siedleckiego, garwolińskiego, łukowskiego, mińskiego, sokołowskiego, węgrowskiego oraz części powiatów otwockiego i wołomińskiego. Zasób aktowy Archiwum według stanu na koniec maja 2014 r. wyniósł   1749 zespołów aktowych, obejmujących  536280 j.a., co stanowi 3717,26 metrów bieżących akt.

Zdecydowaną większość dokumentacji przechowywanej w siedleckim Archiwum stanowią akta wytworzone w XIX i XX wieku. Posiada też Archiwum materiały pochodzące z wieku XVII i XVIII. Do szczególnie cennych dokumentów zaliczyć należy m. in. akta carskiej żandarmerii z przełomu XIX i XX wieku oraz unikalny zbiór obwieszczeń niemieckich władz okupacyjnych z okresu II wojny światowej. Wyjątkowo licznie, w skali całego kraju, reprezentowane są akta instytucji wymiaru sprawiedliwości z XIX i XX wieku. Archiwum Państwowe w Siedlcach posiada też bogaty zbiór dokumentacji dotyczącej najnowszej historii Polski, w tym bardzo ciekawe materiały dotyczące działalności opozycyjnej w latach 80. XX w. oraz okresu przełomu 1989–1991.

Swój zasób Archiwum opracowuje, digitalizuje, przeprowadza zabiegi konserwatorskie we własnej pracowni konserwacji oraz udostępnia w czytelni oraz za pośrednictwem portalu szukajwarchiwach.pl. Materiały archiwalne udostępnia się głównie na potrzeby poszukiwań genealogicznych, własnościowych oraz badań naukowych. Na podstawie zasobu aktowego siedleckiego Archiwum realizowane są przede wszystkim tematy badawcze związane z historią regionu: Podlasia, Mazowsza i Lubelszczyzny. Korzystają z akt m. in. pracownicy naukowi i studenci Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz innych placówek naukowych i dydaktycznych, realizując prace habilitacyjne, doktorskie, magisterskie, licencjackie i seminaryjne. Coraz częstszymi gośćmi archiwum są również nauczyciele i uczniowie szkół różnych typów poszukujący informacji na temat swoich „Małych Ojczyzn”.

Nie bez znaczenia dla badaczy jest możliwość korzystania z liczącego ponad 4 tys. woluminów księgozbioru Archiwum. Archiwalna biblioteka może poszczycić się szeregiem pozycji z zakresu archiwistyki, historii oraz innych nauk humanistycznych, a także zbiorami XIX- i XX-wiecznych przepisów prawnych. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się wydawnictwa regionalne oraz zbiory prasy ukazującej się w Siedlcach w okresie 20-lecia międzywojennego oraz po II wojnie światowej.

Od kilkudziesięciu lat siedleckie archiwum jest placówką integrującą życie naukowe w regionie. W siedzibie Archiwum było prowadzone m. in. seminarium doktoranckie profesora Stanisława Herbsta. Obecnie Archiwum Państwowe w Siedlcach współpracuje z miejscowym Uniwersytetem Przyrodniczo-Humanistycznym oraz innymi placówkami kulturalno- oświatowymi i towarzystwami naukowymi. Archiwum było i jest organizatorem lub współorganizatorem wielu sesji i konferencji naukowych. Do takich inicjatyw należała np. organizacja cyklu Siedleckich Sesji Archiwalnych. Pracownicy archiwum biorą też czynny udział w sesjach i konferencjach naukowych organizowanych na terenie całego kraju, a ich dorobek naukowy mierzony jest liczbą kilkuset poważnych publikacji.

Duże znaczenie w działalności Archiwum ma popularyzacja zasobu. Instytucja jest inicjatorem, organizatorem lub współorganizatorem wielu wystaw historycznych, urządzanych zarówno we własnej siedzibie, jak i w innych placówkach. Na wystawach prezentowane są nie tylko dokumenty z zasobu Archiwum Państwowego w Siedlcach, ale i wiele cennych eksponatów wypożyczonych z archiwów i bibliotek całej Polski oraz pozyskanych od osób fizycznych w ramach akcji „Archiwum rodzinne”. Popularyzacji zasobu służą też pokazy najciekawszych materiałów archiwalnych dla młodzieży szkolnej i studentów oraz prezentowanie tematyki archiwalnej i historycznej w lokalnych mediach.

Na osobną uwagę zasługuje działalność wydawnicza archiwum oraz publikacje naukowe jego pracowników. W 1977 roku przy Archiwum powołano wydawnictwo „Prace Archiwalno-Konserwatorskie na Terenie Województwa Siedleckiego”. „Prace...” były pierwszym w kraju powojennym periodykiem archiwalnym, nie licząc ogólnopolskiego „Archeionu”. Dotychczas ukazało się 18 tomów czasopisma, wydawanego obecnie jako „Prace Archiwalno- Konserwatorskie”. Archiwalny periodyk jest jedynym pismem z tak długą tradycją, ukazującym się w Siedlcach i poświęconym w całości badaniom nad historią regionu, pismem otwartym, gdyż drukować tu może każdy, kto przedstawi wartościowy tekst. Nie jest jednak jedyną formą aktywności wydawniczej Archiwum. Przygotowało ono jako wydawca lub współwydawca cały szereg publikacji zwartych, głównie autorstwa własnych pracowników. Na szczególną uwagę zasługują wydawnictwa źródłowe, katalogi wystaw archiwalnych oraz kolejne tomy publikacji będących pokłosiem organizowanych przez Archiwum sesji i konferencji naukowych.

Archiwum Państwowe w Siedlcach należy do liczących się w mieście i regionie instytucji naukowo-kulturalnych. Przede wszystkim jest jednak  urzędem państwowym, realizującym zadania nałożone przez obowiązujące przepisy. Jest placówką pełniącą wobec obywateli służebną rolę. Archiwum stara się tę rolę spełniać jak najlepiej. Służą temu zatrudnieni w placówce pracownicy, łączący zawodową sprawność i fachową wiedzę z wysoką kulturą osobistą, co znajduje potwierdzenie w opiniach użytkowników. Nie bez znaczenia dla realizacji zadań Archiwum jest stan lokalu, w którym mieści się placówka. Dzięki znaczącym inwestycjom zabytkowy budynek Archiwum stał się ozdobą siedleckiej starówki. Estetykę obiektu i zalecenia konserwatorskie udało się połączyć z funkcjonalnością, dzięki czemu zbiory archiwalne przechowywane są w odpowiednich warunkach. Komfortowe warunki do pracy mają także siedleccy archiwiści oraz przede wszystkim użytkownicy, prowadzący poszukiwania i badania naukowe.

Adres strony: www.siedlce.ap.gov.pl

Informacje opracował Grzegorz Welik

Informacja aktualna na dzień 17.07.2014 r.