Zgodnie z harmonogramem wyjazdów w teren archiwiści z Kancelarii Prezydenta RP i Kancelarii Senatu realizujący wspólny projekt „Archiwa Przełomu 1989-1991” zapoznali się 4 grudnia br. z zasobem Archiwum Państwowego w Kielcach oraz zbiorami Archiwum Diecezjalnego w tym mieście. Spotkanie z kieleckimi archiwistami było bardzo owocne i zarysowało nowe obszary rozwoju projektu.
Program wizyty w Kielcach zainaugurowało spotkanie w siedzibie Archiwum Państwowego, w którym uczestniczyli: dyrektor AP w Kielcach Wiesława Rutkowska, jego dwaj pracownicy: Rafał Rembosz i Rafał Chałoński, dyrektor Archiwum Diecezjalnego w Kielcach ks. dr Tomasz Gocel, prof. Ryszard Gryz z Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Archiwum Prezydenta RP reprezentowali: dyrektor Janusz Kuligowski, Teresa Grabczyńska i Michał Zaremba, a Archiwum Senatu jego kierownik Robert Kubaś.
W wielowątkowej dyskusji zwracano uwagę na wartość projektu „Archiwa Przełomu”, którego ważną cechą jest ochrona źródeł do najnowszej historii Polski nadal rozproszonych w kraju po różnych instytucjach i przechowywanych u osób prywatnych, często, niestety, w postaci makulatury czy przysłowiowego „miszmasz”. Pozyskiwanie i zabezpieczenie tych materiałów jest niezwykle istotne, ale warto również – zdaniem rozmówców – wiązać dalszy rozwój projektu z jego rolą koordynacyjną i informacyjną, uszczegóławiać kryteria doboru archiwaliów, aby zbiory dotyczące okresu przełomu nie były tworzone w sposób przypadkowy.
- Archiwum Państwowe w Kielcach aktywnie uczestniczy w realizacji projektu „Archiwa Przełomu”, przekazało już do bazy danych projektu skany dokumentów, które charakteryzują życie społeczne w latach 80. i 90 XX wieku w regionie, ale to nie znaczy, że nie możemy wnieść nowych pomysłów i wskazywać na nowe obszary badawcze – podkreślała dyrektor Wiesława Rutkowska. - Tym bardziej, że mocną stroną kieleckiego archiwum jest znakomita współpraca z wieloma instytucjami kultury i ośrodkami naukowymi, czego przykładem są cieszące się dużą popularnością „Spotkania ze źródłem archiwalnym”, czy interesujące wystawy, jak ostatnia pt. „W służbie Rzeczypospolitej” pułkownik Józef Hartman 1898-1979, realizowana w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości.
Rafał Rembosz i Rafał Chałoński szczegółowo scharakteryzowali materiały z okresu przełomu zabezpieczone w AP, które pochodzą z państwowego i niepaństwowego zasobu archiwalnego. Niedawno dołączył do nich nieopisany jeszcze zespół dokumentów Stronnictwa Demokratycznego. Wskazywali również na wartościowy zasób oddziału AP w Sandomierzu, który dysponuje ciekawymi oryginałami dokumentów i pamiątek związanych z działalnością Solidarności w regionie, będącymi depozytem Sandomierskiego Stowarzyszenia „Pamięć i Solidarność”.
Prof. Ryszard Gryz pozytywnie ocenił wybór tematyki przyszłorocznego seminarium, organizowanego w ramach projektu „Archiwa Przełomu”, które będzie dotyczyło roli kościoła w okresie przełomu. Zaproponował, aby jego program obejmował trzy kategorie referatów: ludzie, wydarzenia, mechanizmy. Dyrektor Janusz Kuligowski zaprosił profesora R. Gryza do udziału w konferencji.
Wstępnie zaproszenie na seminarium przyjął również ks. dr Tomasz Gocel dyrektor Archiwum Diecezjalnego w Kielcach, który nie tylko przeprowadził szczegółową kwerendę pod kątem projektu „Archiwa Przełomu”, ale też oprowadził po siedzibie archiwum i szeroko scharakteryzował jego zasób. Są w nim m.in. najliczniej reprezentowane akta kurialne ogólne, następnie akta parafii, Kapituł, Seminarium Duchownego w Kielcach, akta personalne księży i biskupów, albumy zdjęć i filmy, wśród nich np. „Sprawa włoszczowska” z lat 1984-1990, spotkanie z Lechem Wałęsą w Seminarium w 1990 r., wizyta Jana Pawła II w Kielcach w 1991 r.
Informację opracowała Teresa Grabczyńska, Kancelaria Prezydenta RP.
