ul. Mickiewicza 2/4 (Dom Studencki nr 1), 87-100 Toruń, tel. 56 611 22 32, fax 56 611 22 04
e-mail: archiwum@umk.pl
Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika jest ogólnouczelnianą jednostką organizacyjną prowadzącą działalność: archiwalną, naukowo-dydaktyczną, informacyjno-popularyzatorską i dokumentacyjną. Wchodzi w skład państwowej sieci archiwalnej i pełni funkcje archiwum zakładowego uprawnionego do posiadania zasobu historycznego, co potwierdziła ustawa z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (art. 22 oraz art. 35 ust. 2). Zarządzenie Rektora UMK z 15 stycznia 1975 roku uregulowało kwestie dotyczące organizacji i zakresu działania Archiwum UMK, nadając mu status pozawydziałowej jednostki organizacyjnej, podlegającej bezpośrednio rektorowi. Archiwum funkcjonuje na podstawie następujących dokumentów:
- statutu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu z roku 2013,
- regulaminu organizacyjnego Archiwum UMK z roku 1992,
- przepisów kancelaryjno-archiwalnych z roku 2004.
Powołane zostało uchwałą Senatu UMK z 16 września 1948 roku. Jego organizację powierzono historykowi, profesorowi Bronisławowi Włodarskiemu, który jednocześnie otrzymał upoważnienie do swobodnego doboru personelu spośród pracowników naukowych. Od początku uzyskało charakter naukowy, nawiązując tym samym do tradycji i doświadczeń uczelni w Wilnie i we Lwowie, gdzie archiwa były samodzielnymi zakładami naukowymi, oraz powiązując je z katedrami historycznymi UMK, co znalazło odbicie w obsadzie personalnej.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami Archiwum UMK gromadzi, opracowuje, przechowuje, chroni i udostępnia materiały archiwalne wytworzone przez uczelnię od momentu powstania, tj. od 1945 roku. Ze względu na swój naukowy status i wynikający z niego obowiązek tworzenia warsztatu dla badań naukowych jednostka gromadzi również spuścizny archiwalne po wybitnych członkach społeczności uniwersyteckiej: profesorach, pracownikach administracji, absolwentach, a także archiwa instytucji i stowarzyszeń działających przy Uniwersytecie, dokumentację nieaktową (fotografie, nagrania, filmy) i specjalną, w skład której wchodzą wycinki prasowe i druki ulotne (plakaty, afisze, zaproszenia).
Od początku funkcjonowania archiwum prowadzi działalność dokumentacyjną. W pierwszych latach ograniczała się ona do gromadzenia wycinków prasowych na temat UMK, z czasem została rozszerzona. Poza przechowywaniem dokumentacji aktowej, powstającej zgodnie z obowiązującymi przepisami kancelaryjnymi, istotne znaczenie miała również dokumentacja powstała dzięki działalności i zaangażowaniu pracowników archiwum. Od początku lat 60. XX wieku prócz przejmowania tradycyjnej dokumentacji aktowej (władz uczelni, jednostek administracyjnych i wydziałów) rozpoczęto gromadzenie dokumentacji audiowizualnej (fotografie, filmy i nagrania), akt jednostek i organizacji związanych z uczelnią oraz spuścizn. Dzięki temu gromadzone od ponad 65 lat różnorodne materiały archiwalne pozwalają na prowadzenie kompleksowych badań nad dziejami Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Archiwum UMK gromadzi i przechowuje:
- materiały archiwalne i dokumentację wytworzoną lub zgromadzoną przez jednostki organizacyjne i władze Uniwersytetu (akta wydziałowe, jednostek, organizacji i instytucji uniwersyteckich),
- wszelkiego typu materiały źródłowe dotyczące Uniwersytetu zgromadzone lub powstałe z inicjatywy samego Archiwum UMK (m. in. źródła wywoływane),
- materiały archiwalne i dokumentację dotyczącą działalności organizacji i stowarzyszeń działających w Uniwersytecie oraz osób fizycznych z nim związanych (spuścizny i depozyty).
Z analizy zasobu archiwalnego wynika, że największą jego część, ponad 60%, stanowią akta studenckie (absolwentów i skreślonych) oraz pozostałych komórek organizacyjnych. Z roku na rok w zasobie powiększa się się liczba spuścizn oraz dokumentacji audiowizualnej i specjalnej. Najmniej jest akt pochodzących z jednostek i organizacji związanych z UMK (np. koła i stowarzyszenia studenckie).
W archiwum znajdują się liczne pomoce archiwalne w postaci tradycyjnej (katalogi kartkowe) i elektronicznej (bazy danych), które ułatwiają korzystanie z zasobu. Są to m. in. spisy zdawczo-odbiorcze, alfabetyczna kartoteka akt studenckich oraz komputerowa baza „Archiwum danych spoza USOS” (dawna baza „Absolwent”), alfabetyczna kartoteka akt personalnych, baza „Pracowników naukowo-dydaktycznych UMK”, inwentarze kartkowe, indeksy, skorowidze, katalogi np. prac magisterskich, doktorskich i habilitacyjnych, które dostępne są w pracowni naukowej.
Na dzień 31 grudnia 2013 roku zasób Archiwum UMK obejmuje ogółem 275736 j. a., oraz 67 spuścizn, 757 nagrań na taśmach magnetofonowych, kasetowych oraz nośnikach cyfrowych z lat 1965–2013, 4138 pozytywów i 1779 negatywów z lat 1946–2013, 442 filmy wideo, na DVD i innych nośnikach cyfrowych z lat 1960–2013 oraz wycinki prasowe z lat 1946–2013.Łącznie zasóbliczył 4042,40 mb akt.
W chwili obecnej archiwum mieści się w dwóch gmachach uniwersyteckich: na Bielanach przy ul. Gagarina 13a znajdują się trzy magazyny archiwalne o powierzchni 421m2 i pomieszczenie pracownicze na parterze; przy ul. Mickiewicza 2/4 znajduje się magazyn o powierzchni 370 m2, pomieszczenia biurowe i pracownia naukowa, sala ekspozycyjno-konferencyjna oraz sala dydaktyczna, gdzie prowadzone są zajęcia ze studentami archiwistyki.
Adres strony: www.archiwum.umk.pl
Informację opracowała Anna Supruniuk
Informacja aktualna na dzień 17.07.2014 r.
