Poszukiwanie materiałów archiwalnych wzbogacających wiedzę o wydarzeniach z okresu przełomu 1989-1991 oraz dotarcie do osób zaangażowanych w działalność NSZZ Solidarność i różnych ugrupowań opozycji demokratycznej, a także ruchów politycznych, które budowały w późniejszych latach polską scenę polityczną były celem wizyty archiwistów z Kancelarii Prezydenta RP w Archiwum Państwowym w Białymstoku oraz w Oddziale Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku 5 października br.
Rozpoznanie zasobu archiwalnego obu instytucji umożliwi wybór najciekawszej dokumentacji i jej włączenie do projektu „Archiwa Przełomu 1989-1991” wraz z zebranymi relacjami od zasłużonych dla sprawy niepodległej Polski działaczy z regionu Polski północno-wschodniej, których m.in. reprezentuje otoczona powszechnym szacunkiem Stanisława Korolkiewicz.
Dr Marek Kietliński dyrektor Archiwum Państwowego w Białymstoku, autor wielu ciekawych publikacji poświęconych m.in. najnowszej historii i ludziom, którzy ją tworzyli na Białostocczyźnie, potwierdził udział w realizacji projektu „Archiwa Przełomu” i wskazał na obszary wspólnego zainteresowania i współpracy. W zasobie białostockiego archiwum znajduje się wiele wartościowych materiałów, które powinny również mieć swoje miejsce na portalu www.przelomu.pl. Wśród nich na uwagę zasługuje nie tylko dokumentacja dot. działalności NSZZ „Solidarność”, Komitetów Obywatelskich zaangażowanych w kampanię wyborczą do parlamentu w 1989 r., ale również spuścizna po Konfederacji Polski Niepodległej, Chrześcijańsko-Demokratycznym Stronnictwie Pracy, czy Niezależnym Ruchu Społecznym „Solidarność” im. Ks. Jerzego Popiełuszki. W materiałach ikonograficznych wyróżniają się charakterystyczne dla regionu egzemplarze pism pt. „Czyn”, czy „Opinia Białostocka”, druki wyborcze z fotografiami kandydatów m.in. śp. Krzysztofa Putry.
W publikacji pt. „W drodze do demokracji. Białostocczyzna w latach 1988-1990”, której Marek Kitliński jest współautorem (pełna treść publikacji znajdzie się również na naszym portalu, w zakładce Dysputy Historyczne), podkreśla się znaczenie tych historycznych wydarzeń, które zmieniły ład społeczny i organizację państwa wprowadzając Polskę w świat demokracji i wolnego rynku, ale zarazem wskazuje się na problemy z dotarciem do części materiałów archiwalnych, trudności w ustalaniu wiarygodnych przekazów, czy prezentowaniu pogłębionych opinii, które nie budzą kontrowersji. Dlatego wciąż zasadne jest pozyskiwanie nowych źródeł informacji, odnajdywanie archiwaliów, których wiele pozostaje nadal w zbiorach prywatnych. Dopiero pełne zestawienie materiałów i relacji świadków ówczesnych wydarzeń pozwala na odtworzenie obrazu tamtych dni i panującej wówczas atmosfery, dając historykom niezbędny materiał badawczy do poznawania przeszłości.
Niezwykle interesująca wymiana informacji wywiązała się także podczas spotkania w białostockim Oddziale IPN, w którym uczestniczyli: Dyrektor Barbara Bojaryn-Kazberuk oraz p.o. Naczelnika Oddziałowego Archiwum IPN Eugeniusz Korneluk. Omówiono i uzgodniono zakres współpracy jeśli rozpoznanie zasobu archiwalnego potwierdzi przydatność materiałów białostockich do projektu „Archiwa Przełomu 1989-1991”. Zgodzono się w wielu istotnych kwestiach dotyczących m.in. metodyki i intensyfikacji badań historycznych, potrzeby kreowania projektów edukacyjnych adresowanych do młodzieży, ale także ukierunkowanych do konkretnych środowisk i społeczności lokalnych. Uznanie budzi działalność wydawnicza i popularyzatorska białostockiego Oddziału IPN.
Historia najnowsza mocno splata się na Białostocczyźnie z latami wcześniejszymi, z okresem wojennym i powojennym stąd nie mogło zabraknąć w rozmowie tematu „Obławy Augustowskiej” z lipca 1945 r. Tym bardziej, że najnowszy album IPN pt. „Nowe zniewolenie” poświęcony został tej największej zbrodni na Polakach dokonanej po II wojnie światowej, w sprawie której od 25 lat prowadzone jest śledztwo, a które ciągle jeszcze czeka na swój ostateczny finał.
Informację opracowała Teresa Grabczyńska-Drecka, Kancelaria Prezydenta RP.
