W gmachu Senatu RP odbyło się dziś siódme w kolejności seminarium projektu „Archiwa Przełomu 1989-1991” pt. „Od Niepodległej do Niepodległej 1918 -1989 w 100-lecie Odzyskania Niepodległości przez Polskę”.
Szefowie - minister Halina Szymańska Szef Kancelarii Prezydenta RP i minister Jakub Kowalski Szef Kancelarii Senatu - wspólnie otworzyli VII seminarium projektu „Archiwa Przełomu".
W spotkaniu uczestniczyli również: minister Agnieszka Kaczmarska Szef Kancelarii Sejmu, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych Wojciech Woźniak, przedstawiciele IPN, archiwów państwowych, kościelnych, bibliotek, muzeów i ośrodków akademickich.
W części inauguracyjnej spotkania Szef Kancelarii Senatu Jakub Kowalski podkreślił - Wolność ma dla nas – Polaków – szczególne znaczenie. Jaki jest stan wiedzy Polaków o tym, co się wydarzyło w 1918 r.? Z dzisiejszej perspektywy pojawiają się również inne pytania – Czy polska nauka zgłębiła już wszystkie aspekty przemian lat 80. XX w.? Jaką wiedzę mają Polacy nt. okoliczności walki o niepodległość w latach 80. minionego wieku.? To pytania, wokół których m.in. będzie koncentrowała się dyskusja na seminarium.
Minister Halina Szymańska stwierdziła - Dziś przed nami debata, która niezwykle trafnie i mądrze wpisuje się w główny nurt obchodów 100-lecia. Cieszę się, że przyjęliście Państwo nasze zaproszenie – cenną wartość wniosą do narodowej dyskusji senatorowie pierwszych kadencji, do których dołączyło znakomite grono wybitnych polskich historyków – podkreśliła minister Halina Szymańska otwierając spotkanie. Wyraziła również przekonanie, że ambitny program seminarium stwarza nie tylko dobrą okazję do spojrzenia na jubileusz ze szczególnej perspektywy – okresu przełomu, ale jest też wspaniałym dopełnieniem starań o jego, jak najlepsze uhonorowanie. Podziękowała partnerom i przyjaciołom Projektu „Archiwa Przełomu” za owocną współpracę i zaprosiła na przyszłoroczne seminarium do Kancelarii Prezydenta RP.
Do uczestników konferencji list skierował Marszałek Sejmu Marek Kuchciński. Słowa Marszałka przekazał prof. Jan Majchrowski.
Prof. Jan Żaryn, senator IX kadencji, przewodniczący Rady Programowej projektu nawiązując do ostatniego jej posiedzenia w lipcu br. podkreślił, iż członkowie Rady uznali tematykę seminarium za bardzo istotną oraz postulowali, aby do programu spotkania włączyć nie tylko relacje bezpośrednich uczestników tamtych wydarzeń, wyniki badań naukowych wybitnych polskich historyków, ale także wartościujące spojrzenia socjologów na społeczeństwo 1989 roku. – Na ile jesteśmy, jako Polacy w stanie przedrzeć się przez emocje i ustanowić doktrynę, w której będziemy mogli wygrać etos Solidarności dla Europy i świata?– stawiał pytanie prof. Jan Żaryn - Członkowie Rady zgłosili wiele innych cennych dla przyszłości „Archiwów Przełomu” wniosków i wartościowych propozycji, które będą uwzględniane w dalszej realizacji projektu – zapewnił prof. Jan Żaryn.
Sprawozdania z realizacji projektu „Archiwa Przełomu” przedstawili: Agata Karwowska – Sokołowska dyrektor Biura Analiz, Dokumentacji i Korespondencji w Kancelarii Senatu oraz Janusz Kuligowski dyrektor Archiwum Prezydenta RP.
Niezwykle ciekawa dyskusja, przypominająca wiele mało znanych wydarzeń i faktów z okresu przełomu i prób odniesienia doświadczeń pokolenia „Solidarności” z lat 80. i 90. XX w. do 1918 roku i początków odbudowy wolnej Polski toczyła się w trzech panelach. W pierwszym pt. „Niepodległa 1989 roku w pamięci świadków wydarzeń” moderował jej przebieg Piotr Łukasz Juliusz Andrzejewski, senator I-IV, VI-VII kadencji. Wśród zabierających głos byli senatorowie pierwszych kadencji wyższej izby polskiego parlamentu m.in.: dr hab. Alicja Grześkowiak, prof. Kujawsko Pomorskiej Szkoły Wyższej – senator I-IV kad., wicemarszałek Senatu RP II kad., marszałek Senatu RP IV kad.; Jan Wyrowiński poseł X, I-III i V kad., senator VII i VIII kad., wicemarszałek Senatu RP VIII kad.; dr hab. Eugeniusz Wilkowski, prof. Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej, senator I i II kad.; Andrzej Jan Wielowieyski senator I i V kad., poseł I –III kad., wicemarszałek Senatu RP I kad.; prof. dr hab. Jerzy Kazimierz Pietrzak senator I kad.
Panel drugi nosił tytuł „Niepodległa 1918 roku – przesłanie w dobie transformacji lat 80. XX w.” Dyskusję moderował: prof. dr hab. Marek Kornat z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego – autor wielu znakomitych publikacji historycznych i edytor materiałów źródłowych z licznymi nagrodami za osiągnięcia naukowe, a referaty wprowadzające do niej wygłosili znani historycy, o wielkim dorobku naukowym: prof. dr hab. Krzysztof Kawalec z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz prof. dr hab. Andrzej Nowak z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Godziny popołudniowe seminarium wypełnił trzeci panel pt.” Diagnoza stanu wiedzy na temat przemian w Polsce lat. 80. XX wieku”, którego moderatorem był prof. dr hab. Jan Żaryn. Opinie na ten temat przedstawili wybitni historycy specjalizujący się w badaniach nad najnowszą historią Polski m.in. prof. dr hab. Antoni Dudek z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego; prof. dr hab. Jerzy Eisler dyrektor Oddziału IPN w Warszawie; dr hab. Sławomir Cenckiewicz prof. Akademii Sztuki Wojennej, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego; dr hab. Andrzej Zybertowicz prof. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i doradca Prezydenta RP oraz dr hab. Jan Majchrowski prof. Uniwersytetu Warszawskiego. W debacie uczestniczyli również prof. dr hab. Antoni Kamiński z Instytutu Studiów Politycznych PAN oraz ks. dr hab. Dominik Zamiatała z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Opracowanie - Kancelaria Prezydenta RP
